MÜZE GAZHANE MÜZE VE KÜTÜPHANE BİNALARI
Proje Türü: Müze & Kültür Kompleksi
Proje Yeri: Kadıköy - İstanbul
İşveren: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Gürsoy Grup Restorasyon
Yılı: 2018 - 2021
Durum: Tamamlandı
Ekip: Dicle B. Özdemir, Kadir Uyanık
Damla Çolakoğlu, Tuncay Güner, Cansu Özay
Fotoğraf: Sena Özfiliz - Archilifography
1892 yılında Anadolu yakasının enerji ihtiyacını karşılamak üzere kurulan Hasanpaşa Gazhanesi kömürün yakılarak gaz üretildiği ve üretilen gazın ısınma ve aydınlanmada kullanıldığı bir hava gazı fabrikasıdır. 1993 yılında tasfiye edilerek fabrika görevi sonlandırılmış ve bir endüstriyel miras olarak kentin hafızasında yerini almıştır.
İşlev planlaması yapılırken binaların fabrika sürecindeki görevleri ve birbirleriyle olan ilişkileri, restorasyon kararları ve günümüz ihtiyaçları belirleyici kriterler oldu. Bu anlamda müze binaları, süreli sergi alanı, bilim merkezi ve atölye, kitabevi ve müze mağaza binaları bir arada kurgulanarak bir etkinlik adası oluşturuldu ve ‘Müze Binaları’ olarak işlev şemasına katıldı. Diğer taraftan kütüphane, ortak çalışma alanları ve kafe bir arada kurgulandı ve ‘Kütüphane Binaları’ olarak işlev şemasına katıldı. Müze ve sergi binaları, bilim merkezi ve atölye, kütüphane, kitabevi, kafe ve danışma binalarının yeniden işlevlendirme, iç mekan ve mobilya tasarımları, iklim müzesi mekan ve sergi tasarımı projelendirilerek hayata geçirildi.
Her biri aslında fabrikanın makineleri olan yapıların içinde çalışırken bir yandan mümkün olan en az noktada yapıya dokunma kaygısı ile yapının mevcut bütünlüğünü ve estetiğini bozmama çabası gösterilirken bir yandan da esnek ve dönüştürülebilir mekanlar üretilmesi hedeflendi. Binaların içlerindeki fabrika döneminden kalan yapısal elemanlar, makineler, makine kaideleri ve günümüze ulaşmış tüm parçaları tasarıma dahil edildi.
Bu önceliklerle birlikte doğal ve dönüştürülebilir malzeme kullanımı ön planda tutularak ana malzeme olarak su ve neme dayanıklı huş marin kontrplak kullanıldı. Endüstri mirası binaların iç mekan kurguları, esnek kullanımlara imkan tanıyan, eğlenceli, her yaştan ve profilden kullanıcıya alan açacak şekilde planlandı. Açık etkinlik alanı önerileri ile kamusal alan kullanımı desteklendi. Tüm bu kararlar ile Gazhane’nin bütüncül bir alan olarak kent hayatında yerini alması hedeflendi.